Vrouwen die het Poly Cysteus Ovarium Syndroom (PCOS) hebben zijn verminderd vruchtbaar. Het syndroom kan zorgen voor een uitblijvende eisprong, overgewicht, acne en overbeharing. Ongeveer 5-10% procent van alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd lijdt aan dit syndroom. Maar wat houdt deze hormonale afwijking precies in, wat zijn de symptomen en kun je het behandelen? Daarnaast vertel ik je mijn eigen ervaring met dit syndroom.
Wat is PCOS
PCOS is de afkorting van Poly Cysteus Ovarium Syndroom. In Nederland hebben 5-7 van de 100 vrouwen last van dit syndroom. Bij vrouwen die dit hebben groeien cysten op de eierstokken wat gevolgen kan hebben voor de vruchtbaarheid.
Normaal gesproken komen na de menstruatie enkele eiblaasjes (follikels) tot ontwikkeling waarvan meestal één verder groeit en tot een eisprong komt. Bij vrouwen met PCOS vormen er meerdere kleine follikels die moeilijk tot groei en eisprong komen door een verstoorde natuurlijke hormoonbalans. Deze onderontwikkelde follikels worden cysten genoemd. Bij een normale eierstok worden er gemiddeld 3 tot 8 follikels gezien, bij dit syndroom meer dan 12.
Symptomen PCOS
PCOS is geen ziekte maar een syndroom die gepaard kan gaan met verschillende symptomen. Niet alle symptomen hoeven bij elke vrouw tot uiting te komen, het beeld is dus bij elke vrouw anders. De volgende symptomen horen bij dit syndroom:
- Onregelmatige (minder dan 8x per jaar) of helemaal wegblijvende menstruatie en daardoor verminderde vruchtbaarheid.
- Polycysteuze eierstokken: meer dan 12 cystes per eierstok, deze cystes zijn te zien als een ‘kralenketting’.
- Hyperandrogenisme (verhoogd mannelijk hormoon): overbeharing of juist haaruitval, acné, hoog testosteron gehalte in het bloed.
- Overgewicht en diabetes type 2.
Hoe wordt PCOS vastgesteld
Bij het vaststellen van PCOS moeten minstens twee van bovenstaande symptomen aanwezig zijn. Daarnaast wordt er door middel van een bloedonderzoek en een inwendig echo onderzoek vastgesteld of er sprake is van dit syndroom.
PCOS en menstruatie
Tijdens een normale menstruatie zorgen hormonen ervoor dat een onrijpe eicel wordt aangezet om te ontwikkelen tot een eiblaasje (follikel). Tegelijkertijd zorgen hormonen ervoor dat het baarmoederslijmvlies gaat groeien en de eisprong volgt. Een bevrucht eicel kan nu gaan nestelen in het baarmoederslijmvlies. Gebeurt dit niet, dan wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten waarna de menstruatie volgt.
Bij vrouwen met PCOS zijn de hormonen verstoort waardoor een eiblaasje waarin een eicel zit zich niet kan ontwikkelen. Hierdoor vindt er geen eisprong plaats waarna de menstruatie zal uitblijven en er geen kans op zwangerschap is. Deze kleine follikel blijft wel intact en vormt zich als een cyste in de eierstok. Hierdoor ben je verminderd vruchtbaar.
PCOS en zwanger worden
Als je PCOS hebt dan ben je verminderd vruchtbaar omdat je minder eisprongen hebt. Hierdoor wordt spontaan zwanger worden moeilijker. Ongeveer 30% van de vrouwen met dit syndroom raakt spontaan zwanger, het is dus niet helemaal uitgesloten. Voor vrouwen met een kinderwens en die niet spontaan zwanger lijken te worden, zijn onderstaande behandelmogelijkheden een optie.
Behandeling PCOS
De oorzaken van PCOS lijken voornamelijk bij leefstijl en overgewicht te liggen en daarnaast bij een erfelijke aanleg. Komt het in je familie voor dan is de kans groter dat jij het ook kan krijgen.
Bij overgewicht wordt er geadviseerd om af te vallen en een gezondere leefstijl aan te nemen. Bij een gezondere leefstijl hoort beweging, gezonde voeding en eventueel aangevuld met vitaminepreparaten. Bij veel vrouwen lijken de klachten te verminderen als zij een gezondere leefstijl aannemen. Bij een BMI van 25 en hoger wordt geadviseerd om 5% tot 10% af te vallen om zo de cyclus te herstellen. Om je menstruatie te reguleren en overtollig baarmoederslijmvlies te voorkomen, wordt aanbevolen een lage dosis anticonceptiepil te slikken.
Heb je een kinderwens en een gezonde(re) leefstijl aangenomen, dan kun je je cyclus gaan bijhouden; wanneer krijg je verandering van afscheiding en pijn in de onderbuik en/of onderrug. Zo kun je gaan inschatten of je eisprong binnenkort plaatsvindt en zo de kans op een zwangerschap vergroten. Mocht het met een gezondere leefstijl na zo’n zes maanden niet spontaan leiden tot een bevruchting, dan kan er via een arts met medicatie een ovulatie (eisprong) worden opgewekt
Mijn ervaring met PCOS
Ik ben er achter gekomen dat ik PCOS heb nadat ik in 2012 probeerde zwanger te raken maar het niet lukte. Na het stoppen met de pil werd mijn cyclus steeds onregelmatiger tot het uiteindelijk zo’n 4 maanden uit bleef. Mijn menstruatie was, voor het slikken van de anticonceptiepil vanaf mijn 17e, altijd al onregelmatig geweest. Ik blijk erfelijk belast te zijn en mede door de pil en het ontpillen was mijn hormoonbalans verstoord.
Ik werd via de huisarts doorverwezen naar het ziekenhuis. Na onderzoek van een gynaecoloog werd mij verteld dat ik een lichte vorm van dit syndroom heb. Ze zag een kralenketting aan follikels in mijn eierstokken aanwezig. Dat en mijn onregelmatige cyclus met een uitblijvende eisprong waren tot dusver mijn enige symptomen.
PCOS en zwanger worden
Zwanger worden ging bij mijn eerste kind erg moeilijk. Nadat ik stopte met de pil werd mijn cyclus erg onregelmatig waardoor ik weinig eisprongen had. Doordat wij na een jaar proberen bij de gynaecoloog liepen en PCOS was vastgesteld, ging zij mijn cyclus na het eerste onderzoek monitoren om te kijken of er een eicel ging rijpen. Tijdens dit onderzoek zag ze dat er per toeval al een eicel aan het rijpen was en klaarstond. Die cyclus leidde uiteindelijk na meer dan een jaar proberen tot een ‘spontane’ bevruchting.
Mijn tweede zwangerschap ging gelukkig een stuk vlotter, zelfs veel sneller dan ik had verwacht. Tussen de zwangerschappen door ben ik kort aan de anticonceptiepil geweest maar was er al snel weer mee gestopt. Ik vermoed dat mijn lijf mede daardoor niet meer helemaal hoefde te ontpillen waardoor mijn natuurlijke hormoonbalans minder verstoord was. Na drie maanden proberen was ik ‘al’ zwanger.
Mijn huidige menstruatie met PCOS
Mijn menstruatie is sinds het begon in mijn tienerjaren altijd al onregelmatig geweest. Vanaf mijn 17e ging ik aan de anticonceptiepil wat ervoor zorgde dat mijn cyclus regelmatig werd. Ik merkte niets bijzonders van het syndroom, pas toen ik zwanger wilde worden kwam ik er achter.
Na twee zwangerschappen en zonder het slikken van hormonale anticonceptie is mijn menstruatie nu op mijn 35e nog steeds onregelmatig. Ik kan de klok er nog steeds niet gelijk op zetten maar ik heb volgens de medische wetenschap wel een ‘normalere’ cyclus dan vrouwen met een ernstige vorm van PCOS. Ik heb tegenwoordig zo’n 10 cyclussen in het jaar, gemiddeld duurt een cyclus zo’n 5 tot 6 weken bij mij. Verder heb ik momenteel tijdens hormoonpieken last van onzuiverheden en is mijn haar de afgelopen jaren dunner geworden. Ik denk dat dit alles te wijten is aan de PCOS.
Meer lezen over dit onderwerp
Ik ben geen dokter of deskundige, ik heb slechts de kennis van mijn eigen ervaringen met PCOS. Denk jij dat je last hebt van dit syndroom en wil je zwanger worden of het verminderen, neem dan contact op met je eigen huisarts. Wil je meer lezen over dit onderwerp, dan kun je terecht bij Stichtingpcos.nl en freya.nl. Voor PCOS-proof recepten, bekijk onderstaande boeken eens.
